Khi người dân Điện Biên đưa sản phẩm OCOP lên sàn điện tử

Sự tham gia của các sàn thương mại điện tử (TMĐT), nền tảng mạng xã hội đã giúp người dân đưa nông sản OCOP vươn xa.

Cơ sở Cà phê Hà Chung (xã Mường Ảng, Điện Biên) đóng gói sản phẩm trước khi đưa ra thị trường. Ảnh: Quang Đạt

"Cú hích" từ bưu điện

Vốn được thiên nhiên ưu đãi với khí hậu đặc thù, nhiệt độ chênh lệch ngày đêm cao, cùng thổ nhưỡng tốt, đã tạo ra hương vị riêng của nông sản Điện Biên.

Tuy nhiên, bài toán đầu ra vẫn luôn là nỗi trăn trở cố hữu khi khoảng cách địa lý khiến chi phí logistic cao, khó cạnh tranh về giá.

Trước bối cảnh đó, không gian mạng được xem là chìa khóa để nông sản Điện Biên phá bỏ rào cản địa lý, tiếp cận khách hàng toàn quốc.

Giờ đây, nhiều hộ nông dân tại Điện Biên đã bắt đầu làm quen với việc "chăm sóc" gian hàng ảo của mình trên sàn TMĐT buudien.vn.

Từ năm 2021 đến nay, hàng chục sản phẩm OCOP của tỉnh đã xuất hiện trên sàn buudien.vn - nền tảng do Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam vận hành.

Những cái tên như cà phê Mường Ảng, gạo Séng Cù, mật ong rừng, tinh bột nghệ, chẩm chéo, mắc khén hay măng khô... lần lượt xuất hiện với hình ảnh bắt mắt, thông tin minh bạch, sẵn sàng đến tay người tiêu dùng cả nước.

Thịt gác bếp là một trong những món đặc sản ở Điện Biên. Ảnh: Quang Đạt

Theo ông Lê Anh Dũng - Phó Giám đốc Bưu điện tỉnh Điện Biên, việc đưa nông sản lên sàn TMĐT là một bước đi quan trọng giúp nông dân thay đổi tư duy sản xuất, tiếp cận thị trường hiện đại và phát triển bền vững.

“Chúng tôi xác định không chỉ giúp người dân tiêu thụ sản phẩm mà còn hỗ trợ họ xây dựng thương hiệu, kể câu chuyện về sản phẩm của mình để chạm đến cảm xúc người tiêu dùng hiệu quả hơn" - ông Lê Anh Dũng cho hay.

Mỗi sản phẩm khi đăng tải đều phải có hình ảnh sắc nét, thông tin chi tiết và đặc biệt là mã QR Code truy xuất nguồn gốc. Khi quét mã này, khách hàng có thể nắm rõ quy trình sản xuất, thông tin người trồng, các chứng nhận VietGAP hoặc OCOP.

Sự minh bạch này chính là "tấm vé thông hành" giúp nông sản Điện Biên xây dựng niềm tin nơi người tiêu dùng.

Anh Hà Chí Hiếu - Trung tâm Kinh doanh (Bưu điện tỉnh Điện Biên) cho rằng: "Ngoài hỗ trợ kỹ thuật, chúng tôi còn cầm tay chỉ việc trong từng khâu vận hành. Đơn vị hỗ trợ miễn phí chụp ảnh, viết nội dung giới thiệu, hướng dẫn sử dụng.

Thậm chí, Bưu điện còn thực hiện đóng gói, thu gom hàng tận nơi cho các đơn hàng phát sinh, giúp người bán thuận tiện và người mua yên tâm".

Theo đó, từ tháng 10.2021 đến nay, hơn 20 hộ sản xuất nông nghiệp đã được hỗ trợ đăng ký tài khoản, đưa hơn 40 sản phẩm chủ lực lên sàn buudien.vn.

Khi sản phẩm OCOP "cất cánh"

Tại xã Mường Ảng – thủ phủ cà phê của Điện Biên, cơ sở chế biến cà phê Hà Chung trước đây, sản phẩm chủ yếu bán trong tỉnh qua các kênh đại lý. Nhưng từ khi kết hợp xây dựng thương hiệu OCOP với chuyển đổi số, hướng đi đã thay đổi.

Chị Bùi Thị Việt Hà - chủ cơ sở chế biến cà phê Hà Chung cho biết: "Từ khi chú trọng quảng bá tại các hội nghị xúc tiến thương mại, đẩy mạnh hình ảnh trên mạng xã hội và đưa lên sàn thương mại điện tử, đơn hàng tăng rõ rệt. Lượng khách hàng ở các tỉnh thành phía Nam và miền Trung cũng nhiều hơn”.

Hiện nay, cơ sở Hà Chung có 3 dòng sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP, gồm: Cà phê bột nguyên chất pha phin (4 sao), cà phê Arabica phin giấy và cà phê muối Arabica (3 sao).

Tuy nhiên, con đường trở thành "thương nhân số" của nông dân vùng cao không chỉ trải toàn hoa hồng.

Trao đổi với phóng viên, chị Lò Thị Lệ (28 tuổi, xã Mường Tùng) – một trong những người trẻ tiên phong đưa nông sản lên chợ mạng thừa nhận lợi ích to lớn về khả năng tiếp cận thị trường khổng lồ mà không tốn chi phí mặt bằng.

"Sản phẩm làm ra ở bản, ở xã được quảng bá nhanh và rộng hơn rất nhiều so với việc chỉ trông chờ bán hàng truyền thống", chị Lệ nói.

Chị Lệ cho rằng, các chi phí phải trả cho sàn TMĐT có thể chiếm tới 14-16% trên mỗi đơn hàng thành công.

Dù vậy, chị vẫn bám trụ bởi đây là xu thế tất yếu. "Chính sách của sàn thay đổi liên tục, phải cập nhật không ngừng. Dù chi phí cao, rủi ro nhiều nhưng bù lại giá bán online thường rẻ hơn bán trực tiếp, người tiêu dùng được lợi và người bán chủ động được thời gian" - chị Lệ nói.

Anh Phạm Văn Thái (phường Mường Thanh) - người có kinh nghiệm đưa nông sản lên sàn TMĐT khẳng định, tiềm năng của Điện Biên là vô cùng lớn.

Dù vậy, cái khó cố hữu là thị trường tiêu thụ tại chỗ còn hạn chế. Theo anh Thái, muốn làm giàu từ nông sản, bắt buộc phải đưa hàng đi xa, đặc biệt là lên sàn TMĐT thì bà con nông dân lại chưa biết cách làm, chưa được tiếp cận.

Anh Thái cũng bày tỏ mong muốn được các cấp chính quyền hỗ trợ tổ chức ngày hội, phiên chợ nông sản định kỳ, để bà con có cơ hội giao lưu, học hỏi. Ngoài ra, mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về TMĐT.

Đột phá từ những phiên Livestream

Không chỉ dừng lại ở việc đăng bán trên sàn (dạng tĩnh), người dân Điện Biên đang bắt nhịp rất nhanh với xu hướng "thương mại điện tử tương tác" – tức là Livestream bán hàng.

Mới đây (ngày 6.12), một phiên livestream nông sản quy mô lớn kéo dài 5 tiếng đồng hồ (từ 10-15h) đã được tổ chức tại phường Điện Biên Phủ. Sự kiện quy tụ những KOLs (người có sức ảnh hưởng) nổi tiếng của Điện Biên.

Tại phiên live, hàng loạt đặc sản như ngô nếp nương sấy, miến dong, thịt trâu gác bếp, bánh Khẩu Sén Mường Lay... đã được giới thiệu trực quan, sinh động tới hàng ngàn người xem trực tuyến.

Những người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội giới thiệu sản phẩm OCOP đặc trưng của tỉnh Điện Biên. Ảnh: Nguyễn Khánh

Anh Nguyễn Nam Khánh (kênh Điện Biên Lang Thang) cho biết: "Chúng tôi hướng tới mục tiêu mở rộng thị trường tiêu thụ, gia tăng nhận diện thương hiệu nông sản Điện Biên và kết nối hỗ trợ hợp tác xã, doanh nghiệp, hộ sản xuất trong hoạt động bán hàng trực tuyến.

Đồng thời, mong muốn giới thiệu những sản phẩm chất lượng thật sự của người dân Điện Biên với giá thành ưu đãi nhất… để quảng bá tốt hơn hình ảnh và chất lượng giá trị nông sản địa phương”.

Sau nhiều giờ phát sóng liên tục, phiên livestream tiếp cận 125,6k lượt người, gần 2.000 lượt quan tâm sản phẩm và 192 đơn hàng nông sản Điện Biên được bán ra.

Dù con số chưa phải là khổng lồ so với các "chiến thần" livestream ở thành phố lớn, nhưng với nông sản vùng cao, đây là một tín hiệu đầy lạc quan cho thấy hướng đi đúng đắn trong việc đa dạng hóa kênh tiêu thụ.

Chính sách từ tỉnh

Trước đó, UBND tỉnh Điện Biên đã ký ban hành kế hoạch phát triển TMĐT tỉnh Điện Biên giai đoạn 2026-2030, với tổng kinh phí thực hiện 10 tỉ đồng (từ ngân sách trung ương, ngân sách tỉnh và nguồn xã hội hóa).

Theo đó, tỉnh đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng như: tỷ lệ dân số trưởng thành tham gia mua sắm trực tuyến đạt 66%; doanh số bán lẻ TMĐT tăng trưởng 20%/năm; 100% giao dịch trên sàn TMĐT có hóa đơn điện tử; 60% doanh nghiệp vừa và nhỏ tiến hành hoạt động kinh doanh trên nền tảng TMĐT…

Kế hoạch cũng nhấn mạnh việc tận dụng lợi thế các sản phẩm nông - lâm sản đặc trưng như gạo, chè, cà phê, mắc ca... để phát triển TMĐT theo liên kết vùng, thu hẹp khoảng cách giữa khu vực thành thị và nông thôn.

Kế hoạch này sẽ tập trung vào các giải pháp trọng tâm như: đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ doanh nghiệp bộ công cụ kinh doanh trực tuyến, xây dựng chuỗi cửa hàng sản phẩm OCOP trên các sàn TMĐT, tăng cường truyền thông để người dân hiểu rõ lợi ích của TMĐT…

Cú hích từ chính sách là cần thiết, nhưng để nông sản Điện Biên thực sự "cất cánh" trên sàn TMĐT vẫn cần sự nỗ lực đồng bộ từ chính quyền và sự chủ động, thay đổi tư duy của mỗi người nông dân.