Bưu Điện Sài Gòn những ngày tháng 4/1975

Các bộ phận tiếp quản Bưu chính, Viễn thông được tổ chức gồm Ban Thông tin vô tuyến điện miền Nam do đồng chí Nguyễn Thành Danh chỉ huy; Ban giao bưu miền Nam do đồng chí Trần Thắng Minh chỉ huy, riêng Đặc khu Sài Gòn – Gia Định có 2 tiểu ban: Tiểu ban quân quản do đồng chí Trần Văn Thâm làm trưởng Tiểu ban và đồng chí Phạm Công Yên, Trưởng ban Thông tin vô tuyến điện Đặc khu chỉ huy bộ phận quân quản các cơ sở Viễn thông.

Bộ phận quân quản do đồng chí Trần Văn Thâm chỉ huy gồm khoảng 30 cán bộ, chiến sĩ, trong đó có 5 cán bộ Tổng cục Bưu điện từ miền Bắc vào. Phương tiện đi lại có 1 xe tải Zil (Liên Xô), 1 xe U-oát (Liên Xô) và 1 xe gắn máy Hon-da đi tiền trạm.

Đúng 13 giờ ngày 29/4/1975, Đoàn tiếp quản lên đường từ cầu Cần Đăng, Lộ 22 – căn cứ Dương Minh Châu (Tây Ninh) đến Bến Củi (sông Sài Gòn) ngang Dầu Tiếng nghỉ đêm tại đó. Sáng 30/4/1975, Đoàn đi xuống căn cứ Bời Lời ra chợ Trảng Bàng, đến Ngã Tư Bảy Hiền (Tân Bình – Sài Gòn) lúc 16 giờ và nghỉ đêm tại trường Đại học Bách khoa gần Đài phát tin của Bưu điện Sài Gòn.

24 giờ ngày 30/4/1975, Đoàn vào tiếp quản Bưu điện Sài Gòn vì cán bộ nội tuyến của ta đã thu xếp xong. Tổng cục trưởng Bưu chính Sài Gòn – Bùi Hữu Lân cùng các cán bộ đầu ngành đều có mặt trong bàn giao, trừ Tổng Giám đốc Viễn thông và vài cán bộ Bưu điện đã di tản. Sau 3 giờ làm việc Đoàn đã hoàn thành tiếp quản. Riêng các tổng đài, các đài phát tin khác phải mấy ngày hôm sau mới tiếp quản xong.

7 giờ sáng ngày 1/5/1975, Đoàn tập hợp công nhân viên chức Bưu điện Sài Gòn để nói rõ ý nghĩa chiến thắng và yêu cầu mọi người tiếp tục nhiệm vụ cũ nhằm bảo đảm hoạt động bình thường của thành phố. Thời điểm đó, công nhân viên chức Bưu điện có khoảng gần 1000 người trong đó có trên 300 là sĩ quan biệt phái (từ cấp uý đến cấp tá), Tổng cục trưởng Bùi Hữu Lân vẫn tiếp tục cộng tác với ta, tạm thời vẫn áp dụng mọi thể lệ quy định cũ trong giao dịch, dùng con tem cũ, chỉ khác con dấu “30/4/1975, Giải phóng Sài Gòn” đóng lên bao thư và các bưu phẩm, bưu kiện khác.

Bộ phận quân quản do đồng chí Phạm Công Yên chỉ huy lên đường tại Khu căn cứ Hố Bò (xã Phú Mỹ Hưng huyện Củ Chi) lúc 24 giờ, ngày 29/4/1975, sáng hôm sau lên đường nhựa Phú Hoà Đông. Đoàn có một xe thông tin (Bắc Kinh) cùng bộ phận của văn phòng Thành uỷ do đồng chí Mười Thơ chỉ đạo. Sáng 30/4/1975, Đoàn phải đi vòng qua Tân Thạnh Tây – thị trấn Củ Chi theo lộ 1 về Bưu điện Gia Định. Đồng chí Phạm Công Yên lái chiếc xe Jeep thu được tại trại Quang Trung cùng với Lê Thanh Đông (Sáu Đông) đến Bưu điện Gia Định, được Trưởng ty tiếp và sẵn sàng bàn giao. Khoảng 16 giờ 30, Đoàn xe tới và tiếp quản luôn Bưu điện Gia Định. Sáng 01/5/1975, sau cuộc họp với công nhân viên chức, mọi người tiếp tục làm việc bình thường do Trưởng ty Bưu điện cũ điều hành.

Như vậy, tính từ khi bắt đầu Nam Bộ Kháng chiến (23/9/1945), phải sau 29 năm 7 tháng, Bưu chính – Viễn thông của nước Việt Nam độc lập mới trở về làm chủ ngành mình trên thành phố Sài Gòn.

Đôi nét về Bưu chính sau tiếp quản năm 1975

Trước giải phóng, Bưu điện Sài Gòn tổ chức khai thác tập trung ở Trung tâm bưu, rồi chuyển cho các tổ chức bưu tá, điện tá trực tiếp đi phát các nơi. Sau khi tiếp quản, Bưu điện Thành phố thực hiện chủ trương khai thác và chuyển phát thư, bưu phẩm, bưu chính theo các địa bàn quận, huyện. Mỗi quận, huyện có 2 tổ bưu, điện tá.

Với nhu cầu phục vụ sát tới từng đối tượng nên việc khai thác được chia thành 4 hệ: Hệ phổ thông để phục vụ nhân dân; Hệ chính vụ phục vụ cơ quan, ban ngành, đoàn thể; Hệ đặc biệt phục vụ Thành uỷ, Uỷ ban Nhân dân Quận, Huyện; và Hệ ngoại dịch. 

Các tuyến đường thư cũng được vạch ra rõ ràng, cụ thể các tuyến đường liên tỉnh như tuyến Thuận Hải – Nha Trang có 1 chuyến/ngày; các tuyến liên tỉnh Nam Bộ gồm Hậu Giang – Cà Mau, An Giang – Kiên Giang, Long An – Bến Tre – Tiền Giang, Cửu Long – Đồng Tháp, Đồng Nai – Lâm Đồng, Tây Ninh, Đồng Nai – Vũng Tàu tổ chức hai chuyến một ngày; 3 phương thức vận chuyển đường thứ Bắc – Nam, quốc tế gồm đường bộ, đường thuỷ và máy bay. 

37 năm đã đi qua, từ mạng lưới tiếp quản của chính quyền cũ, đến nay mạng lưới Bưu chính và Viễn thông TP Hồ Chí Minh đã có bước tiến vượt bậc; đi đầu trong sự nghiệp đổi mới, đóng góp có hiệu quả vào quá trình xây dựng và phát triển thành phố. Thành tích đóng góp của Bưu Điện thành phố đã được Đảng, Nhà nước, Nhân dân ghi nhận, tặng thưởng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân, Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới và nhiều phần thưởng cao quý khác. Thế hệ Bưu Điện hôm nay bằng nỗ lực và quyết tâm của mình đã và đang viết  tiếp những trang sử hào hùng của các thế hệ đi trước, đưa Bưu Điện Việt Nam phát triển lên tầm cao mới.